Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών

Ο περιηγητικός-πολιτιστικός τουρισμός: διεπιστημονικές προσεγγίσεις

• Κωδικός: ΚΑ2051
• Κατεύθυνση: Κοινωνική Ανθρωπολογία
• Κατηγορία: Εμβάθυνσης
• Ώρες διδασκαλίας ανά εξάμηνο: 39
• Μονάδες ECTS: 5.0
• Διδάχθηκε: 2019-2020 χειμερινό, 2017-2018 εαρινό, 2014-2015 χειμερινό

Περίληψη

Εν μέσω γενικευμένης κρίσης, ο τουρισμός έχει επανέλθει στο επίκεντρο της προσοχής και των προσδοκιών κρατικών και ιδιωτικών φορέων και ελεύθερων επαγγελματιών. Απασχολεί έντονα το ερευνητικό πεδίο. Στην τρέχουσα συγκυρία προβάλλεται ως βασικός μοχλός για την επιθυμητή ανάπτυξη, μέσο οικονομικής στήριξης τοπικών κοινωνιών, πεδίο αξιοποίησης πολιτιστικού αποθέματος και καίριος παράγοντας για τη στήριξη της πολιτιστικής πολιτικής. Για τις ανθρωπιστικές επιστήμες προβάλλει ως ένα πεδίο έμπρακτης εφαρμογής των θεωρητικών γνώσεων και για ποικίλης μορφής συνέργειες.

Η συνάφεια των αρχαιολογικών, ιστορικών και ανθρωπολογικών σπουδών με το πεδίο του τουρισμού είναι ιδιαίτερα στενή. Τόσο σε επίπεδο σχεδιασμού και συνεργασίας επιστημόνων με την αγορά, όσο και σε επίπεδο αμφίδρομης ανταλλαγής εμπειριών, μελέτης και έρευνας του φαινομένου. Ο τουρισμός συνιστά σύνθετο όχημα ανάπτυξης και διαρκούς αναδιαμόρφωσης χώρων, τόπων, υποδομών, μουσείων, αφηγημάτων αλλά και εθνικής ταυτότητας.

Καίρια θέση μέσα στο παγκόσμιο τουριστικό φαινόμενο καταλαμβάνει ο πολιτιστικός-περιηγητικός τουρισμός. Θα εξεταστούν καίρια ερωτήματα, όπως: πόσο αρχαία είναι η παράδοση του περιηγητικού ταξιδιού; Πώς διαμορφώθηκε σταδιακά ο ελλαδικός χώρος ως πόλος έλξης ταξιδιωτών; Ποιές ήταν και είναι οι χώρες προέλευσης των ταξιδιωτών / περιηγητών / τουριστών; Πώς επινοήθηκαν και εδραιώθηκαν οι σύγχρονοι «μύθοι» που περιβάλλουν τα μεγάλα «τουριστικά προσκυνήματα»; Πώς επηρεάστηκε ο τουρισμός της χώρας από τις κύριες ιστορικές συγκυρίες του 20ού αιώνα; Ποιοί παράγοντες συντέλεσαν στη διαμόρφωση και εδραίωση του αυστηρά αρχαιοκεντρικού τουριστικού προφίλ της χώρας; Γιατί αυτό συνεχίζει να κυριαρχεί, παρά τις υπαρκτές προσπάθειες επαναδιατύπωσης, αποδόμησης, αποφόρτισης και επαναπροσδιορισμού του τουριστικού «προϊόντος»;

Θα συζητηθούν οι εκφάνσεις του πολιτιστικού-περιηγητικού φαινομένου, η διαδικασία σταδιακής «κατασκευής» της εικόνας της χώρας ως ταξιδιωτικού προορισμού. Κύριος άξονας, το ταξίδι και η μνήμη: οι αφετηρίες, οι διαδρομές, οι θεματικές, οι αφηγήσεις και η πρόσληψη του κλασικού από τον μαζικό ή εξειδικευμένο τουρισμό. Θα εξεταστούν μελέτες περίπτωσης.

Στόχος του μαθήματος είναι η κατανόηση των βασικών  σταθμών της ιστορικής εξέλιξης του φαινομένου, η δημιουργική διεπιστημονική αξιοποίηση γνώσεων και δεξιοτήτων και η άρθρωση λόγου με ιδεατούς αποδέκτες ένα ευρύτερο κοινό.

Συγγράμματα

• Μπονάρου, Χριστίνα (2011): Οπτικός πολιτισμός και τουρισμός, Παπαζήσης
• Βλάχος, Α. (2016): Τουρισμός και δημόσιες πολιτικές στη σύγχρονη Ελλάδα (1914-1950). Η ανάδυση ενός νεοτερικού φαινομένου, Κέρκυρα: Economia
• Νικολακάκης, Μ. (2017): “Μοντέρνα Κίρκη”. Τουρισμός και ελληνική κοινωνία την περίοδο 1950-1974, Αθήνα: Αλεξάνδρεια

• Επιστροφή στην αναζήτηση