Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Αρχαιολογία

• Τομέας
• Προσωπικό
• Μαθήματα    »
  • Υποχρεωτικά μαθήματα
  • Καταστατικά μαθήματα
  • Μαθήματα εμβάθυνσης
  • Σύμβουλοι σπουδών
• Εργαστήριο
• Αρχαιολογική Συλλογή
• Ανασκαφές 2023
• Βιβλιοθήκη
• Έρευνα    »
  • Γενικά
  • Μακρυχώρι
  • Πευκάκια
  • Άλως
  • Κύθνος
  • Σικυών
  • Κιάτο
  • Αρχείο Coulson
  • Κοινωνική αρχαιολογία του Ωρωπού
  • Κοινωνική αρχαιολογία του Ελληνικού κόσμου
  • Ιερά και λατρείες των Κυκλάδων
  • Ιεροί, Δήμιοι, ή Ίδιοι Οίκοι;
  • Παλίμψηστο
• Συνέδρια
• Δωρεές    »
  • Δωρεά Coldstream
  • Δωρεά Coulson
  • Δωρεά Μαστροκώστα
  • Δωρεά Πάντου
• Ειδήσεις - Εκδηλώσεις
• Σύνδεσμοι

Επιφανειακές και ανασκαφικές έρευνες στην Κεφάλα Σκιάθου (2009-2021)

Επιστημονικός υπεύθυνος: Αλέξανδρος Μαζαράκης Αινιάν

Ο Τομέας Αρχαιολογίας του Τμήματος ΙΑΚΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, σε συνεργασία με την ΙΓ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, διενήργησε  από το 2009 έως το 2011 επιφανειακές έρευνες στη θέση «Κεφάλα» της Σκιάθου, στη βορειοανατολική πλευρά του νησιού, δίπλα στον όρμο «Ξάνεμο», με την προοπτική έναρξης πενταετούς ανασκαφικού προγράμματος. Η οχυρωμένη θέση ταυτίζεται πιθανώς με την παλαιότερη από τις δύο πόλεις της Σκιάθου, την Παλαισκιάθο των πηγών [Σκύλαξ, Περίπλους, 58]. Τα επιφανειακά ευρήματα χρονολογούνται από το 10ο έως και τον 5ο-4ο αιώνα π.Χ. Η θέση φαίνεται ότι εγκαταλείφθηκε λίγο μετά την ίδρυση της κλασικής πόλης της Σκιάθου, η οποία βρίσκεται στη θέση της σημερινής ομώνυμης πόλης.

Έως σήμερα έχουν ερευνηθεί τμήματα του οχυρωματικού τείχους, το οποίο χρονολογείται στο τέλος του 8ου αι. π.Χ., κατάλοιπα αρχαίων οικοδομημάτων (σε αυτά συγκαταλέγεται ένα πρώιμο αρχαϊκό ελλειψοειδές κτίριο) και μερικοί τάφοι. Ως η μοναδική έως τώρα γνωστή θέση των πρώιμων ιστορικών χρόνων στις Σποράδες, η Κεφάλα της Σκιάθου είναι ιδιαίτερης σπουδαιότητας. Τα έως τώρα ευρήματα υποδεικνύουν έναν κομβικό πρώιμο οχυρωμένο οικισμό του κεντρικού Αιγαίου, σε άμεση γειτνίαση και επαφή κυρίως με τη Θεσσαλία και την Εύβοια. Η Σκιάθος, όπως και τα παρακείμενα νησιά των Σποράδων, θα πρέπει να αποτέλεσαν για τους κινητικότατους Ευβοείς τους ενδιάμεσους σταθμούς στην πορεία τους προς το Θερμαϊκό κόλπο και τη Χαλκιδική. Η γεωγραφική θέση της Κεφάλας διευκόλυνε τις επαφές μεταξύ του κεντρικού και βόρειου ελλαδικού χώρου όχι μόνο κατά την πρωιμότερη και κύρια φάση ακμής του, αλλά και καθόλη τη διάρκεια της ζωής της.

Επικεφαλής της πανεπιστημιακής ερευνητικής ομάδας είναι ο καθηγητής Αλέξανδρος Μαζαράκης Αινιάν, ενώ τη ΙΓ' ΕΠΚΑ εκπροσωπούν η προϊσταμένη της Δρ. Αργυρούλα Δουλγέρη-Ιντζεσίλογλου και η αρχαιολόγος Ελένη Χρυσοπούλου. Το ανασκαφικό πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (2009-2013), το Institute for Aegean Prehistory - INSTAP (2012) και στηρίζεται από τον Εξωραϊστικό Σύλλογο του «Ξανέμου» και το Δήμο Σκιάθου.