Ιστορία
Αρχαιολογία
Κοινωνική Ανθρωπολογία

Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών

Ανθρωπολογία της μνήμης

  • Κωδικός: ΚΑ2101
  • Κατεύθυνση: Κοινωνική Ανθρωπολογία
  • Κατηγορία: Καταστατικό
  • Τρέχοντες διδάσκοντες: Πηνελόπη Παπαηλία
  • Ώρες διδασκαλίας ανά εξάμηνο: 39
  • Μονάδες ECTS: 5.0
  • Διδάχθηκε: 2024-2025 εαρινό, 2023-2024 χειμερινό, 2021-2022 εαρινό, 2019-2020 εαρινό, 2017-2018 εαρινό, 2015-2016 εαρινό

Περίληψη

H μνήμη βρίσκεται στο επίκεντρο των σύγχρονων δημόσιων συζητήσεων και διαμαχών. Οι κοινωνικές και πολιτισμικές ομάδες προσδιορίζονται μέσα από μνημο-πρακτικές και αφηγήσεις, ενώ μέσα από τις διαδικασίες αυτές αναδεικνύονται οι συγκρούσεις, ιεραρχίες και αντίπαλες ατζέντες στο εσωτερικό τους. Το μάθημα αυτό αντλεί από μια πλούσια διεπιστημονική βιβλιογραφία στο πεδίο των Σπουδών της Μνήμης (memory studies) και παρουσιάζει μια σειρά από θεωρητικές έννοιες, όπως συλλογική μνήμη, κοινωνική μνήμη, πολιτισμική μνήμη, προσθετική μνήμη και μεταμνήμη.

Έμφαση θα δοθεί στην πολιτική των μνημονικών πρακτικών και την ανάδυση συλλογικοτήτων μέσα από πρακτικές δημόσιας ανάμνησης. Θα μας απασχολήσουν θέματα όπως: μνήμη, βία και τραύμα· ιστορία και/ως εικόνα· τεχνολογίες της μνήμης· μνήμη, σώμα και αισθήσεις∙ μνημεία, αντιμνημεία και διαπραγματεύσεις της (εθνικής) μνήμης των μαζικών θανάτων.

Στο πρώτο μέρος του μαθήματος θα αμφισβητήσουμε διάφορα στερεότυπα και δίπολα σχετικά με τη μνήμη, όπως ότι είναι "ατομική", "εδρεύει" στον εγκέφαλο, και αφορά κυρίως το παρελθόν, την αλήθεια και το προσωπικό βίωμα.  Στο δεύτερο μέρος του μαθήματος θα εξετάσουμε συγκεκριμένα πολιτισμικά έργα (ταινίες, κόμικς, μουσειακές εκθέσεις, μνημεία) στα οποία διαπραγματεύεται η πολιτισμική μνήμη μέσα σε συγκεκριμένα ιστορικά-κοινωνικά συμφραζόμενα.

Συγγράμματα

  • Γιαννακόπουλος Κ. , Γιανιτσιώτης Γ. (2010): Αμφισβητούμενοι Χώροι στην Πόλη, Αθήνα: Αλεξάνδρεια
  • Φωκαΐδης Π., Χρονάκη Α. (επιμ.) (2016): Θέσεις της μνήμης, Αθήνα: Νήσος
ΙΑΚΑ: Κεντρική σελίδα Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας