Την Τετάρτη 25/11/2009 και ώρα 19:00 στην αίθουσα Πολυμέσων του ΙΑΚΑ, θα δοθεί διάλεξη της Ρέας Βαλντέν (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) με θέμαΚινηματογράφος και πραγματικότητα: μια μη αυτονόητη σχέση.
Χαρτογραφούμε την περίπλοκη σχέση του κινηματογράφου με την πραγματικότητα. Καταρχήν, διευκρινίζουμε ότι μια ταινία αποτελεί τόσο κείμενο όσο και αντικείμενο/γεγονός. Επομένως, μπορούμε να την μελετήσουμε είτε από την οπτική της φιλμικής ανάλυσης είτε από την οπτική των συνθηκών παραγωγής και πρόσληψης της. Ως σημαίνων μηχανισμός, επικοινωνεί μέσω της ετερογενούς γλώσσας του κινηματογράφου και παίρνει θέση για την ίδια της τη φύση, ενώ τείνει προς το εξω-κειμενικό μέσω τόσο του αναφερομένου και όσο και της υλικότητάς της. Στη συνέχεια, παρατηρούμε ότι η οντολογία του κινηματογραφικού μέσου έθεσε με μεγάλη ένταση το ερώτημα του ρεαλισμού. Διαχωρίζουμε την οντο-γνωσιολογική χρήση του όρου ρεαλισμός από την χρήση του στο χώρο των τεχνών, και αναφερόμαστε στην ιστορική εξέλιξη της δεύτερης. Τέλος, επικεντρωνόμαστε στην ιδεολογική διαμάχη γύρω από τη σχέση του κινηματογράφου με την πραγματικότητα. Αναφερόμαστε στους διαφορετικούς ορισμούς της πιθανής σχέσης τους, το κατά πόσο αυτή είναι επιθυμητή και γιατί, στις τεχνικές προσέγγισης ή απομάκρυνσής τους. Θέτουμε τα ζητήματα της σύμβασης αληθοφάνειας και της ρητορικής του ρεαλισμού. Δείχνουμε ότι η ταινία μυθοπλαστική ή τεκμηρίωσης, ρεαλιστική ή μη είναι πάντα κατασκευή.