Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών

Ιστορική ανθρωπολογία των μεσαιωνικών και πρώιμων νεότερων χρόνων: πεδία έρευνας και πηγές

• Κωδικός: ΜΙ1821
• Κατεύθυνση: Ιστορία
• Εξάμηνο: 2
• Κατηγορία: Μεταπτυχιακό σεμινάριο
• Ώρες διδασκαλίας ανά εξάμηνο: 39
• Μονάδες ECTS: 15.0
• Διδάχθηκε: 2018-2019 εαρινό

Περίληψη

Το σεμινάριο αποσκοπεί να εισαγάγει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες στην προβληματική της ιστορικής ανθρωπολογίας μέσα από τη διερεύνηση μιας σειράς από ερευνητικά πεδία και ιστοριογραφικές συζητήσεις.

Το πρώτο μέρος του σεμιναρίου εισάγεται με τη γέννηση του πεδίου της ιστορικής ανθρωπολογίας ως συνέχεια της σχολής των Annales αλλά και μέσα στην κοινωνικο-πολιτική και επιστημολογική συγκυρία που ακολούθησε το 1968. Θα συζητηθούν όψεις της ιστορίας της μεσαιωνικής Δύσης που έχουν να κάνουν με τη μελέτη της θρησκευτικότητας, όπως η λατρεία των αγίων και οι έμφυλες πρακτικές της θρησκευτικότητας. Θα εξεταστούν ζητήματα που έχουν να κάνουν  με τις ετεροδοξίες την καταστολή των αιρέσεων και τη μελέτη των αρχείων της Ιεράς Εξέτασης. Θα συζητηθούν έργα των  Jacques Le Goff, Jean-Claude Schmitt, Peter Brown, Patrick Geary, Caroline Walker Bynum, Emmanuel Le Roy Ladurie, κ.ά

Στο δεύτερο μέρος του σεμιναρίου θα συζητηθούν όψεις της πρώιμης νεωτερικότητας οι οποίες έχουν μελετηθεί μέσα από την οπτική και με τα εργαλεία της ιστορικής ανθρωπολογίας: ο κόσμος της μαγείας, η λαϊκή κουλτούρα, οι τελετουργίες, τα συναισθήματα και οι χειρονομίες, το σώμα και η βία. Θα εξεταστούν σχετικές πηγές και οι συμβολές της ιστορικής ανθρωπολογίας, της νέας πολιτισμικής ιστορίας και της μικροστορίας μέσα από τα έργα των Alan Macfarlane, Keith Thomas, Robert Scribner, Natalie Zemon Davis, Carlo Ginzburg, Peter Burke, Robert Darnton, Edward Muir, David Gentilcore, κ.ά.

• Η  «γένεση» του πεδίου της ιστορικής ανθρωπολογίας
• Η θρησκεία ως πρόβλημα για τους ιστορικούς: η μελέτη της Θρησκευτικότητας
• Άγιοι και Θαύματα
• Σώμα και πίστη Έμφυλες θρησκευτικές πρακτικές
• Ετεροδοξίες κα Ιερά Εξέταση
• Χριστιανοί και Εβραίοι στη Μεσαιωνική Δύση
• Συναντήσεις ιστορίας και ανθρωπολογίας στη μελέτη της πρώιμης νεωτερικότητας: το παρελθόν ως ξένη χώρα;
• Η μελέτη των πηγών και οι σχέσεις εξουσίας. Ο ιεροεξεταστής ως ανθρωπολόγος και ο ιστορικός ως ιεροεξεταστής;
• Ο κόσμος της μαγείας.
• Ο κόσμος της «λαϊκής κουλτούρας».
• Ο κόσμος των τελετουργιών και της βίας.
• Ο κόσμος του σώματος, των συναισθημάτων, των αισθήσεων και των χειρονομιών.

• Επιστροφή στην αναζήτηση