Ιστορία
Αρχαιολογία
Κοινωνική Ανθρωπολογία

Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών

Φιλοσοφία και λογοτεχνία

  • Κωδικός: ΚΑ2291
  • Κατεύθυνση: Κοινωνική Ανθρωπολογία
  • Κατηγορία: Καταστατικό
  • Ώρες διδασκαλίας ανά εξάμηνο: 39
  • Μονάδες ECTS: 5.0
  • Διδάχθηκε: 2022-2023 εαρινό, 2020-2021 χειμερινό

Περίληψη

Τα διαζευκτικά ερωτήματα φιλοσοφία ή ποίηση, και μύθος ή λόγος, αναδύθηκαν εμβληματικά στο έργο του Πλάτωνα, ο οποίος εξόρισε τους ποιητές από την πόλη μην τυχόν και η  επιδραστική τέχνη τους αναταράξει την εύτακτη λειτουργία της. Κι αυτό παρ' όλο που οι πλατωνικοί διάλογοι μιμούνται τη λογοτεχνική γραφή, ενώ ο συγγραφέας τους επινοεί χαρακτήρες που επεξεργάζονται φιλοσοφικές ιδέες.  Σε αυτό το πεδίο αναταραχής και διαλεκτικής υπέρβασης των κατηγορικών περιχαρακώσεων μεταξύ λόγου και μύθου, στοχασμού και αισθησιακότητας, φιλοσοφίας και λογοτεχνίας, εστιάζουν οι κριτικές επεξεργασίες που καλλιεργεί το μάθημα. Το μάθημα εξετάζει τη θεωρησιακή εμβέλεια της λογοτεχνίας, αλλά και την ικανότητά της να παράγει γνώσεις για τις πολιτικο-κοινωνικές διαστάσεις του κόσμου που ζούμε. Συγγραφείς όπως ο Σοφοκλής, ο Σαίξπηρ, ο Κάφκα, η Βιρτζίνια Γουλφ, ο Μαρσέλ Προυστ, ο Τόμας Μαν, η Τόνι Μόρισον, ο Πάουλ Τσελάν, ο Σάμουελ Μπέκετ και η Μαργαρίτα Καραπάνου αναστοχάζονται για ό,τι συγκροτεί και συγκλονίζει το υποκείμενο και τις ιστορικο-κοινωνικές διαδρομές του. Επίσης το μάθημα αναλύει διακειμενικές δυνατότητες και αμοιβαίες μετατοπίσεις ανάμεσα σε είδη λόγου και στοχασμού, οι οποίες προκύπτουν μέσα από το διάλογο φιλοσόφων και θεωρητικών, όπως ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, ο Μισέλ Φουκώ, ο Ζακ Ντεριντά, η Γκάγιατρι Τσακραβόρτι Σπίβακ και η Τζίνα Πολίτη, με τη λογοτεχνία και τη λογοτεχνική κριτική. Κεντρική θέση στις συζητήσεις που προωθεί το μάθημα κατέχουν η σχέση της αφήγησης με τη γνώση, καθώς και η σχέση της ποιητικής με το κοινωνικό ποιείν. Στόχος είναι η ανάλυση των πολλαπλών τρόπων με τους οποίους ποίηση και φιλοσοφία συναντιούνται επιτελεστικά στον ορίζοντα του κοινωνικού φαντασιακού.

Συγγράμματα

  • Γουργουρής, Σ. (2006): Στοχάζεται η λογοτεχνία;, Αθήνα: Νεφέλη
  • Γούλφ, Β. (2005): Η κυρία Νταλογουέι, Αθήνα: Μεταίχμιο
ΙΑΚΑ: Κεντρική σελίδα Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας